Zwolle – Pasen is het belangrijkste christelijke feest in het liturgische jaar, volgend op de Goede Week. Christenen vieren deze dag vanuit hun geloof dat Jezus uit de dood is opgestaan, op de zondag na zijn kruisiging.
Pasen duurt twee dagen en wordt gevierd op een zondag en maandag. Beide dagen worden wel afzonderlijk eerste en tweede paasdag of paaszondag en paasmaandag genoemd.
Het christelijke Pasen verwijst ook naar de vijftig dagen durende periode van het kerkelijke jaar vanaf het paasfeest tot Pinksteren. De periode van het paasfeest tot Hemelvaartsdag duurt veertig dagen. Katholieken mogen gedurende de vijftig dagen durende periode hun jaarlijkse paasplicht vervullen, dat is het ontvangen van de communie.
Oorsprong van de gebruiken
In ouder (godsdienst)historisch onderzoek en in pseudowetenschappelijke lectuur wordt vaak een pre-christelijke oorsprong van diverse gebruiken rond Pasen verondersteld. De gangbare wetenschappelijke theorie is dat men over de voorchristelijke periode in Noordwest-Europa nauwelijks iets weet, omdat er nauwelijks iets van is overgeleverd. Mogelijk heeft de viering van Pasen in de loop van de tijd elementen van oude lentefeesten in zich opgenomen, maar dat blijft speculatief.
Het eten van paaseieren is van middeleeuwse oorsprong. Een ander gebruik zijn de paasvuren. De ontstaansperiode hiervan is onbekend. De palmpasenstok is een Nederlands fenomeen dat na de reformatie bij katholieken ingang vond.
Paashaas
De paashaas is volgens hedendaagse inzichten helemaal niet zo oud: hij is voor zover bekend pas in 1682 voor het eerst in Duitsland beschreven, in Georg Franck von Franckenau’s boek De ovis paschalibus (‘Over paaseieren’). De paashaas heeft van oorsprong een pedagogisch karakter. Over enkele figuren uit de alledaagse mythologie. Via een vertaald Duits boek is de paashaas voor het eerst in ieder geval in 1825 in Nederland bekend.
Veel paasgebruiken komen niet voor in de oorspronkelijke Bijbelteksten. Het is niet zeker waar ze precies vandaan komen. Een oorsprong in de voorchristelijke traditie kan verondersteld worden. Het is namelijk bekend dat de Romeinen bijvoorbeeld bij het kerstfeest bewust midwintertradities opgenomen hebben om de Germanen te kunnen winnen voor het christendom.
Euraziatische traditie
Het kleuren van eieren is ook terug te vinden in Iran met het voorjaarsfeest Nowruz en op de Balkan met Ederlezi (6 mei, Sint-Jorisdag). Vreugdevuren vergelijkbaar met paasvuren vinden tevens plaats op de Balkan (Ederlezi), bij de Alevieten in Turkije (Hidirellez, 6 mei en de vooravond 5 mei) en in Iran rond dezelfde tijd in het jaar. Hier is mogelijk sprake van een oudere Euraziatische traditie.
