'Huilen kan ik niet meer, maar nu heb ik een plek': nabestaanden over het MH17-monument

Zwolle – Op 17 juli 2014 vond een van de meest tragische gebeurtenissen in de recente geschiedenis plaats: de ramp met vlucht MH17. Het Malaysia Airlines vliegtuig, onderweg van Amsterdam naar Kuala Lumpur, werd boven Oost-Oekraïne neergeschoten. Alle 298 inzittenden kwamen hierbij om het leven. Nu, tien jaar later, staat Nederland stil bij deze ramp. De Zwolse kunstenaar Ronald A. Westerhuis maakte het Nationale MH17 monument ter nagedachtenis aan de slachtoffers.

Het MH17-monument werd drie jaar na de ramp, op 17 juli 2017, onthuld in Park Vijfhuizen bij Schiphol.  Westerhuis herinnert zich de rampdag alsof het gisteren was. “Ik was in mijn studio in Shanghai toen mijn assistent me vertelde dat er een vliegtuig was neergeschoten. Een vliegtuig met 196 Nederlanders aan boord. Mensen die gewoon op vakantie gingen,” zegt Westerhuis.” Ze hadden net lunch gehad en dan zomaar ineens … alles weg”.

Zomaar ineens … alles weg

Het ontwerp van het monument begon met een persoonlijke drijfveer van Westerhuis om iets te doen ter nagedachtenis aan de ramp. Dit uitte hij in gesprek met Peter Potman, consul-generaal in Shanghai.  Twee jaar later kwam hij via de consul in contact met Thomas Gansman, een nabestaande. Ondanks dat de inschrijving voor het monument gesloten was, werd Westerhuis’ ontwerp alsnog in overweging genomen.

Westerhuis wilde een plek creëren waar mensen hun verdriet konden uiten, maar ook troost konden vinden. “Voor mij was het wel een hele zoektocht. Toen ik daadwerkelijk de vraag kreeg om een ontwerp te maken, toen werd het eigenlijk heel moeilijk.  Ik wilde een serene plek creëren,” aldus de kunstenaar. Het resultaat is een indrukwekkende achterwand van staal, dat voor Westerhuis symbool staat voor verdriet. “Staal verandert met de tijd, net zoals verdriet. Het roest, maar lost ook op” legt hij uit.

Staal verandert met de tijd, net zoals verdriet. Het roest, maar lost ook op

In het midden van de massieve stalen wand is een oog geplaatst, een soort doorkijk: “Het verdriet is natuurlijk enorm, maar je hebt ook een doorkijk nodig naar de toekomst.“, vertelt Westerhuis. “Het bijzondere is wel dat je de vliegtuigen van Schiphol door het oog ziet opstijgen.”

Voor de achterwand staat een roestvrijstalen sculptuur in de vorm van een iris, waarin de namen van alle slachtoffers zijn gegraveerd. “De platte kant van de bolvormige iris symboliseert het gemis van de slachtoffers. De namen die op de plaats zijn gegraveerd blijven voor eeuwig in het roestvrijstaal bewaard.”

Huilen kan ik niet meer. Ik heb vier jaar gehuild om mijn zoon. Maar ik heb nu eindelijk een plek waar ik naartoe kan, Nabestaande

Het monument werd drie jaar na de ramp onthuld. Hierbij waren honderden nabestaanden, vertegenwoordigers van de Nederlandse overheid en internationale gasten aanwezig. Voor Westerhuis was dit een bijzonder emotioneel moment. “Ik had nog nooit het opnoemen van de namen gehoord. Ik werd heel emotioneel en moest heel erg huilen,” herinnert hij zich. Een oudere vrouw, die naast hem zat, zei hem: “Huilen kan ik niet meer. Ik heb vier jaar gehuild om mijn zoon. Maar ik heb nu eindelijk een plek waar ik naartoe kan.”

Het MH17-monument is dagelijks te bezoeken en elk jaar op 17 juli vindt er een speciale herdenking plaats. Een plek van verdriet en troost, waar de herinnering aan de slachtoffers van de MH17-ramp in ere wordt gehouden.