Verslag: Zwolse gemeenteraad in debat over voortgang energietransitie

Zwolle – Op maandagavond 3 juni 2024 was er in de Zwolse  gemeenteraad een debat over het ambitiepakket voor de energietransitie 2025-2030. In het huidige coalitieakkoord van Zwolle is de ambitie opgenomen om de energietransitie in Zwolle te versnellen en om uiterlijk in 2040 (in plaats van 2050) klimaatneutraal te zijn.

In het najaar van 2023 voerde adviesbureau AEF een snelle scan uit naar de mogelijkheden en condities van deze omstandigheden. Als vervolg hierop heeft het college van burgemeester en wethouders gewerkt aan een ambitiepakket met scenario’s. Die gaan over rolneming van de gemeente, op gebieden waar de lokale overheid direct invloed op heeft.

Met het ambitiepakket dat er nu ligt, kan de gemeenteraad zich oriënteren op de mate waarin zij middelen beschikbaar wil stellen. Deze gaan dan naar versnelling van de energietransitie. Bij de Perspectiefnota geeft het college haar voorkeur met betrekking tot het ambitiepakket aan. Deze is beschikbaar sinds 31 mei.

Kleine portemonnee

Elk van de politieke fracties in de raad had een bijdrage over het onderwerp. Als eerste gaf Swollwacht haar visie. Zij vindt het ambitiepakket in aanloop van de PPN goed doordacht. Er is goede aandacht voor mensen met een kleine portemonnee, vindt deze fractie.  Alle betrokkenen leveren een bijdrage, zoals het SWT, werkgevers, wooncoöperaties, uitkeringsinstanties etcetera. Wel vraagt zij zich af of er nog immateriële hulp komt, bijvoorbeeld advies. De partij wil meer aandacht voor waterstof als energiebron. Ze vraagt zich af of de subsidies van de Green Deals wel voldoende geld opleveren.

Het CDA herinnert de raad er nog even aan dat het hen gaat om rentmeesterschap, dat is de wereld beter achterlaten dan hij was voor de kinderen en kleinkinderen van nu. Ze vindt het ambitiepakket goed onderbouwd, en deze gaat over de eigen Zwolse impact. Goed is dat er een robuustheidstoets is. Er zijn bruikbare adviezen in het Burgerberaad. De partij vraagt aandacht voor maatschappelijke organisaties, zoals verenigingen, die mogen niet te hard geraakt worden door de transitie. Warm Thuis moet blijven bestaan en de infrastructuur moet goed bestand worden tegen netcongestie.

Plus-plan

De PvdD voorspelt dat het niet mogelijk is om door te gaan zoals nu, voor het klimaat. We willen geen afscheid hoeven nemen van mens en cultuur, zegt deze partij. Vaak blijft de transitie steken in regelgeving of financiën, dat moet anders. De PvdD is er boos over dat het college al een keuze uit de scenario’s lijkt te hebben gemaakt, namelijk de variant ‘noodzakelijk’ in plaats van plus of plusplus. De partij mist duidelijke doelen voor CO2 reductie. Er is behoefte aan collectieve hulp, zegt de partij, en alternatieven moeten echt duurzaam zijn.

D66 ziet dat de energietransitie ook haar invloed heeft op andere beleidsterreinen, zoals cultuur en innovatie. Het is niet mogelijk om terug te gaan naar vroeger, zegt deze partij. Volgens haar bestaat de transitie uit twee delen, namelijk techniek en gedrag. Veranderen kost tijd en gaat met vallen en opstaan. Vakkennis is hard nodig evenals draagvlak en meedoen. D66 wil deze twee zaken samen brengen in de energietransitie.

Middeninkomens

De PvdA laat weten dat het niet haar keuze is om alleen het basispakket aan te nemen. Is klimaatneutraliteit in 2040 daarmee nog wel te halen, vraagt zij zich af. Zij wil graag investeringen in een publiek warmtebedrijf, en de wijken Assendorp, Dieze en Holtenbroek blijvend ondersteunen na de proef, en ook andere wijken. De groep inwoners met een inkomen tussen 130 en 200% van het minimum moeten ook worden ondersteund met verduurzaming van hun huizen. Er moet sterk ingezet op netcongestie, en de partij hoopt dat na vijf jaar wel voldoende middelen aanwezig zijn om de transitie breder in te zetten.

GroenLinks lijkt erg blij met de keuzes van het college, maar stelt toch wat vragen. Er zou een expertise moeten worden opgezet en de adviezen uit het burgerberaad moeten serieuzer worden genomen. De partij heeft interesse in een Rondetafelgesprek over de rol van de gemeente in de energietransitie. De partij wil ook graag iets doen aan het terugbrengen van het gebruik van fossiele energie binnen afzienbare tijd. Ambities en bereikbare middelen moeten in balans zijn. Ze wil een hoger tempo dan wat het college nu aangeeft.

Ons stukje aarde

De ChristenUnie zegt het klip en klaar: We gaan van de fossiele energie af. Dat is niet meer en minder dan goed zorgen voor ons stukje Zwolse aarde, zegt de partij. Er komt geld van het rijk beschikbaar, en daar is het wachten op. Een versnelling van de transitie zou mooi zijn. Het verlagen van de hoeveelheid energie die verbruikt wordt en isolatiemaatregelen kunnen energie armoede tegengaan. De partij vindt het jammer dat de nadruk voor het college vooral ligt op te verkrijgen geld, in plaats van menselijke maat.

De SP vindt ook dat de hele energietransitie noodzakelijk is, en dat de energiebedrijven tot nu toe flink hun eigen portemonnee aan het vullen zijn.  Dat moet anders, zegt zij. De partij wil graag meer invloed op de energiebedrijven. De hulp voor lage inkomens moet blijven. De fractie vraagt zich af hoe ver het ondersteunen van tochtige monumentenpanden moet gaan.

Realisme

De VVD vindt de keuze van het college voor het basisscenario erg verstandig, omdat het veel te lastig is om grote veranderingen in één keer in te voeren. Ze vindt ook wel dat de hoeveelheid CO2 omlaag moet, maar dan wel op een realistische manier. De partij is blij met de heldere uiteenzetting van opties en de financiële component. De afhankelijkheid van landelijke subsidies maakt ook dat Zwolle terughoudend moet zijn er zelf geld in te stoppen. De partij wil graag beter monitoren welke maatregel precies wat oplevert aan CO2 besparing, dat vindt de wethouder niet mogelijk om te onderzoeken.

Reactie wethouder Arjan Spaans

Wethouder Spaans registreert, net als de partijen, dat het samenvallen met het uitkomen van de PPN ongelukkig gekozen is. Dat neemt echter niet weg dat het onderwerp de urgente behandeling krijgt die het nodig heeft. Het burgerberaad vindt hij zeer belangrijk, en wil hij zeker meenemen in de adviezen. Er zijn goede ideeën uit voort gekomen. Financiële beslissingen kunnen ook worden vooruitgeschoven naar de volgende PPN.

Hert doel van de gemeente is 55% CO2 reductie in 2030. Monitoring hiervan gaat men delen met de gemeenteraad. Deze kan daar dan vervolgens op sturen. Inzet op meer besparing is daarbij heel belangrijk. Voor de verwachte toename van mobiliteit lukt het al niet meer om dit alleen te compenseren door isolatie.

Rijksgelden voor Warm Thuis lopen nu tot en met 2025. Wethouder Spaans hoopt dit te verlengen. Hij wil goed oog houden voor iedere doelgroep. De SWT’s krijgen ook de opdracht om middeninkomens te helpen.

De VVEs krijgen ook extra aandacht, en dat vergt echt maatwerk. Iedere VVE is anders. Een voorbeeld voor hen om aan geld te komen is het optoppen van bestaande gebouwen.

Agrarische bedrijven krijgen geen aparte behandeling, zij worden op dezelfde manier benadert als andere bedrijven. De kosten voor aansluiting op een warmtenet moeten omlaag. De groep private verhuurders is een pijnpunt.