College B en W stuurt op meer woningen voor senioren

Zwolle – In het kader van het programma ‘Wonen en Zorg’ voor senioren streeft de gemeente naar meer thuiswonende  senioren. Dit gebeurt naar aanleiding van een onderzoek van onderzoeksbureau Companen. Voor dat onderzoek is gebruik gemaakt van beschikbare data, gekeken naar o.a. huishoudens ontwikkeling, ontwikkeling zorgvraag, geschiktheid bestaande woningvoorraad.

Er zijn enquêtes gehouden naar de woonwensen van 50+ers onder het burgerpanel. Tevens zijn er zijn gesprekken gevoerd met diverse zorg- en woningaanbieders, een afvaardiging van de seniorenraad en de huurdersverenigingen van woningbouwcorporaties.

De speerpunten van het Programma ‘Wonen en Zorg’ zijn vitale, gezonde en solidaire stadsdelen; voldoende geschikte woningen en passende zorg en ondersteuning. Het onderzoek kijkt naar de knelpunten hierin en hoe voorzien kan worden in de vraag op kortere en langere termijn.

Meer ouderen

Het aantal ouderen in Zwolle zal -zoals gelijk aan het landelijk beeld- de komende jaren sterk gaan groeien. In 2020 waren er ca. 22.000 65-plussers in Zwolle, in 2040 zal dit aantal oplopen tot bijna 31.500. Met de grotere groep “oudere ouderen” stijgt ook het aantal mensen met een zorgvraag. We zien dat senioren steeds vaker en steeds langer zelfstandig blijven wonen, ook als zij zorgbehoeftig worden.

Dat vraagt om aanpassingen in het woningaanbod: meer “geschikte” woningen voor senioren, meer geclusterde woonvormen, meer plekken in woonzorgvoorzieningen. Tegelijkertijd vraagt het om aanpassingen in het aanbod aan zorg en ondersteuning in de buurt. Tot 2030 worden in Zwolle ongeveer 10.000 woningen gebouwd. Het is van belang om hier (betaalbare) woningen en woonvormen voor senioren aan toe te voegen.

Toekomstscenario’s

In het onderzoek zijn diverse toekomstbeelden geschetst voor de vraagontwikkeling, zoals gemengde woonwijken: meeste ouderen blijven wonen in de eigen woning, eventueel met woningaanpassingen, een relatief kleine groep ouderen kiest voor geclusterd wonen; doorstroming: meeste ouderen blijven wonen in de huidige woning, een groot deel (vitale) ouderen kiest voor geclusterd wonen en de vraag naar verpleeghuizen neemt af; inclusieve verandering met zware zorg aan huis: het verpleeghuis wordt palliatieve zorg, in elke wijk wordt intensieve zorg aan huis geleverd vanuit kleinschalige woonvormen, het aanbod aan geschikte en geclusterde woningen wordt per wijk afgestemd.

Tekorten

Voor mensen met een psychogeriatrische (PG) of somatische zorgvraag (SOM) zijn op dit moment 140 plekken te weinig. Dit gaat groeien naar 640. Bij meer zorg aan huis zou dit kunnen afnemen.

Voor geclusterd wonen is momenteel een overschot, maar de verwachting is dat ook hier een tekort zal ontstaan. In 2040 is het verwachte tekort 1.210 woningen (gemengde variant), 3.410 woningen (variant doorstroming) of 2.460 (inclusieve verandering).

Oplossingen

De gemeente kiest voor het scenario ‘inclusieve verandering’ om de problemen zo klein mogelijk te houden. Het college zegt: ‘We gaan uit van een meer inclusieve verandering richting 2040. Het verpleeghuis zal een palliatief
karakter krijgen. Bij voorkeur heeft elke wijk een kleinschalig verpleeghuis, om vanuit deze locaties ook verpleeghuiszorg te bieden aan de wijk.’

‘De inzet van nieuwe technologie zal ondersteunend werken aan deze zorg op afroep. Het aanbod aan reguliere (geschikte) woningen en geclusterde woonvormen stemmen we altijd per wijk af. Het wordt de eigen verantwoordelijkheid van inwoners om hun woning aan te passen; als partners zorgen we voor een goede balans in het aanbod van geschikte en geclusterde woningen op wijkniveau.’

In lijn

Dit toekomstbeeld sluit aan bij de wens van ouderen om zo lang mogelijk de eigen regie over het leven te ervaren: zij willen zo lang mogelijk zelfstandig wonen. De inzet van technologie en een bijdrage in informele zorg (mantelzorg) maken dit mogelijk. Om precies te zijn is dit de voortzetting en nadere uitwerking in de opgave van de huidige trend waarin de plaatsen in verpleeg- en verzorgingshuizen worden afgebouwd en zorg in de thuissituatie of in kleinschalige geclusterde woonvormen wordt geboden. Dit is tevens in lijn met het vastgestelde Programma Wonen en Zorg (oktober 2021) waarin ook wordt ingezet op “langer zelfstandig thuis”.

Behoefte

Er is een duidelijke behoefte bij senioren aan particuliere huur- en koopwoningen, terwijl het huidige aanbod voornamelijk bestaat uit sociale huurwoningen. De vraag naar woningen in de vrije sector huur ligt voornamelijk tussen €750 en €850 per maand en de vraag naar koopwoningen concentreert zich vooral tussen 300k en 500k. Dit zal zich nog doorzetten.

Er is ook behoefte aan andere woonconcepten, zoals hofjeswoningen en appartementen met meer woonkwaliteit in hun woning en/of woonvorm. Dit is in lijn met de opgaven uit de Woonvisie; Een ongedeelde stad met woningen voor iedereen, toekomstbestendige wijken en dorpen en ruimte voor vernieuwing en transformatie.

De verwachting is ook dat in de komende jaren een groter deel van de bewoners van geclusterde woonvormen zal kampen met een mobiliteitsbeperking. In dat licht is het zorgelijk dat slechts 210 van de corporatiecomplexen nu al voldoen aan de Woonkeur-eis van één scootmobielberging per vijf bewoners. Wel zijn bijna alle corporatiewoningen in geclusterde woonvormen ten minste rollatorgeschikt.

Voorzieningen

Naast de behoefte aan woonconcepten, zoeken ouderen diverse voorzieningen in en rondom hun woning. Denk daarbij aan een gezamenlijke entree (evt. met receptie), de aanwezigheid van een huismeester, een ontmoetingsruimte, of de aanwezigheid van voorzieningen zoals een fysiotherapeut, thuiszorgpost of kapper. Lang niet alle wooncomplexen voldoen aan al deze kenmerken.

Ouderdom is geen ‘medisch probleem’, dat vraagt om ‘oplossingen’ die enkel vanuit zorg worden aangevlogen. Er is gerichte zorg nodig voor de groep die dat echt nodig heeft, maar voor een veel grotere groep ouderen is het vooral belangrijk om oog te hebben voor het welzijn, zingevingsvraagstukken en het voorkomen van eenzaamheid.